«Ομαδική ψυχοθεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που βασίζεται στις διεργασίες και τα αποτελέσματα που επισυμβαίνουν όταν η ίδια μικρή ομάδα ανθρώπων συναντάται τακτικά σε καθορισμένο τόπο για μακρό διάστημα με ένα εκπαιδευμένο θεραπευτή και με το σκοπό να αποκτηθεί βελτίωση σε νευρωτικά συμπτώματα και αλλαγή προσωπικότητας σε ορισμένους τομείς.» (Μ.Γιωσαφάτ)
Η ομαδική ψυχοθεραπεία, χρησιμοποιώντας ως ασφαλές πλαίσιο την ομάδα, επικεντρώνεται στις διυποκειμενικές αλληλεπιδράσεις τόσο μεταξύ των μελών όσο και μεταξύ των μελών και της ομάδας ως σύνολο. Εστιάζει στην κατανόηση του δεσμού μεταξύ των ατόμων και των ασυνείδητων μηχανισμών άμυνας που τα μέλη χρησιμοποιούν. Ο υποστηρικτικός χαρακτήρας της ομάδας βοηθά το κάθε μέλος να επανεξετάσει την πραγματικότητα και να αναγνωρίσει την καταλληλότητα ή ακαταλληλότητα της συμπεριφοράς του.
Η ομαδική ψυχοθεραπεία συνιστά μια ιδιαίτερα αποτελεσματική μορφή θεραπείας. Η ίδια η λειτουργία της ομάδας έχει δύναμη. Σε μια θεραπευτική ομάδα το άτομο ανακαλύπτει ότι δεν είναι μοναδικό ως προς τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τις δυσκολίες που βιώνει. Κοινωνιολογικές έρευνες έδειξαν ότι η προσωπικότητα του ατόμου, σε μεγάλο βαθμό, διαμορφώνεται κοινωνικά. Αυτό, αρχικά, γίνεται μέσα στη μικροκοινωνία της οικογένειας, όπου οι γονείς λειτουργούν ως φορείς της εκάστοτε κοινωνικής κουλτούρας. Μια μικρή ομάδα είναι ένα παραπλήσιο περιβάλλον. Το κάθε μέλος μπορεί να αναβιώσει την οικογένειά του. Η διαφορά σε αυτή την περίπτωση είναι ότι στην θεραπευτική ομάδα όλα τα λεγόμενα και τα συμβαίνοντα υπόκεινται σε αναλυτική διερεύνηση.
Τα μέλη της ομάδας έχουν την αίσθηση ότι ανάμεσά τους αναπτύσσεται φροντίδα και ενδιαφέρον καθώς και ότι ο καθένας είναι σημαντικός για τους άλλους και την ομάδα, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση της αυτοεκτίμησής του.
Το θεωρητικό υπόβαθρο της ομαδικής ψυχοθεραπείας παραμένει ψυχαναλυτικό. Οι περισσότεροι ομαδικοί θεραπευτές ήταν ψυχαναλυτές που επηρεάστηκαν σημαντικά από άλλες θεωρίες όπως η θεωρία του πεδίου ( Field Theory) του Kurt Lewin και η θεωρία Γενικών Συστημάτων του Von Bertanlaffy. Οι κύριες θεωρητικές απόψεις της Δυναμικής της ομάδας (Group DynamicModel) εκπροσωπούνται από τους Bion, Foulkes, Ezriel και Whitaker- Lieberman.
Στην ομαδική ψυχοθεραπεία, σε σύγκριση με άλλες μορφές ψυχοθεραπείας, οι επιθυμητές αλλαγές επισυμβαίνουν πιο γρήγορα και τείνουν να είναι μονιμότερες. Επίσης, οι άνθρωποι που θεραπεύονται σε ομάδες, βελτιώνουν σημαντικά περισσότερο από άλλες θεραπείες, τις διαπροσωπικές τους σχέσεις. Άλλα πλεονεκτήματα αποτελούν το χαμηλότερο κόστος, όπως και η δυνατότητα περισσότεροι άνθρωποι να μπορούν να παρακολουθήσουν ομαδική ψυχοθεραπεία από ό, τι ατομική.
Συμπερασματικά, η λειτουργία της ομαδικής ψυχοθεραπείας περιγράφεται από τον Fοulkes με την παρομοίωση μιας ορχήστρας όπου όλα τα όργανα έχουν τον δικό τους ήχο, αλλά παράγουν μια συνολική αρμονία. Ο ρόλος του θεραπευτή μοιάζει με τον ρόλο του διευθυντή ορχήστρας που καθοδηγεί κάθε όργανο αλλά, κυρίως, όλη την ορχήστρα προκειμένου να δημιουργήσουν αρμονία.